Adıyaman Gezilecek Yerler ve Gezi Notları

Adıyaman Gezilecek Yerler ve görülecek yerler yönünden oldukça zengin bir ilimiz. Tarihi çok eskilere dayanan Adıyaman, yüzyıllar boyunca değişik kültür ve medeniyetlere ev sahipliği yapmış. Kimi şehir merkezinde, kimi şehir merkezine yakın bölgelerde, kimi de şehir dışında olmak üzere, Adıyaman gezilecek yerler bakımından çeşitliliği olan bir kentimiz. Bu kapsamda, Adıyaman gezilecek yerler ve Adıyaman görülecek yerler listesine dahil edilebilecek birçok antik kent ve kaya mezarı, kültürel varlık, tarihi mekân, tarihi eser, tarihi yer, tarihi bina ve tarihi yapı ile yeryüzü şekli oluşumu, tabiat parkı, ören yeri ve de doğa güzellikleri mevcut.

Başka yerlere yaptığım seyahatlerde birçok ilimizde de olduğu gibi Adıyaman’ın içerisinden de çok defa geçtik. Ancak gezmek maksatlı olarak Adıyaman ve Nemrut Dağı ile Malatya ve çevresinin de içerisinde olduğu geziyi iki defa yaptık. Birincisini 12-16 Mayıs 2013 tarihlerinde mensubu olduğumuz Anadolu Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü ile birlikte yaptık. Birinci gezimizde Nemrut Dağı’nda gün doğumunu yağmur nedeniyle yapamadığımız için ikinci gezimizi de 14-18 Eylül 2018 yılında yine kulüp bünyesinde yaptık. Hem ilk gezimizde hem de ikinci gezimizde Malatya ve Adıyaman çevresinde gezilecek yer ve görülecek yer listesine dahil olabilecek yerleri ve gezip görülmeye değer diğer yerleri ve bazı ilçeleri gezdik. İkinci gezimizi biraz da Gezi Bloger’ı gözüyle gerçekleştirdik.

Bu çok kısa Adıyaman hakkında bilgi notu ve anekdottan sonra yazımızın Adıyaman gezilecek yerler ve görülecek yerler hakkında bilgiler bölümüne geçebiliriz.

 Adıyaman Gezilecek Yerler

UNESCO Dünya Miras Listesi ‘nde yer alan Nemrut Dağı Milli Parkı, aynı zamanda Nemrut Dağı Milli Parkı ’nın giriş noktası olarak düşünebileceğimiz Karakuş Höyüğü, 1900 yıl gibi uzun bir süre bütün doğa olaylarına karşı dayanarak insanlığa hizmet etmiş olan Cendere Köprüsü, ilk yapılışı M.Ö. 2000’li yıllarda hüküm sürmüş olan Hititler ‘e kadar gittiği söylenen Kahta Kalesi, M.Ö 2.yüzyılda yapılmış ve o dönemde Kommage Krallığı’nın yazlık başkenti ve idari merkezi olarak kullanılmış olan Arsameia Antik Kenti, Kommage Krallığı’nın en büyük beş kentinden birisi olduğu söylenen Perre Antik Kenti, büyük bir ana kaya kütlesi içerisine oyulmuş olan Haydaran Kaya Mezarları Adıyaman Gezilecek Yerler ve Adıyaman görülecek yerler listesinin ilk sıralarına dahil edebileceğimiz başlıca yerlerdir.

Adıyaman Gezilecek Yerler Haritası ve Rotası

Adıyaman gezilecek yerler ve görülecek yerler listesinin ilk sıralarında yer alan söz konusu yerler, yukarıdaki haritada belirtilmiş olan gezi rotası takip edilerek yapılabilir. Biz de hemen hemen aynı gezi rotasını takip ederek gezimizi yaptık. Gezilecek söz konusu yerler, bazıları birbirine yakın bazıları da birbirine uzak. Ama hiç birisine de birbirlerinden yürüyerek gidilemiyor. Bahse konu gezi rotası araçla gezilebilir. Bu geziye Perre Antik Kenti ya da Haydaran Kaya Mezarları ‘ndan başlanacağı gibi Nemrut Dağı ’ndan da başlanabilir. Biz yazımızı Perre Antik Kenti ‘nden başlattık.

Perre Antik Kenti

Adıyaman merkezden araçla 5 km kuzey doğusunda yer alan Perre Antik Kenti, Kommage Krallığı’nın en büyük beş kentinden birisi olduğu söyleniyor. Eski tarihlerde çeşitli bağlantı yollarının ve değişik güzergahların geçtiği yerde olması nedeniyle kendi döneminde hem politik yönden hem de dini yönden önemli bir merkez olduğu söyleniyor.

Söz konusu antik kent, Bizans dönemi boyunca batı dünyasını, Pers (İran) ülkesine bağlayan büyük bir ticaret yolu ile stratejik yolun üzerinde olması nedeniyle bu dönemde de önemini korumuş. Perre Antik Kenti, Bizans dönemi sona erdiğinde önemini yitirmiş ve bir daha eski parlak dönemini yakalayamamış.

Günümüzde Perre Antik Kenti ‘nin asıl ana yerleşim yerinde Örenli Mahallesi olarak geçen ancak özünde köy görünümlü bir yerleşim yeri mevcuttur. Örenli Mahallesi ve Perre Antik Kenti ‘nin 12 km kuzeyinde ise Haydaran Kaya Mezarları var. Perre Antik Kenti ‘ne gelmişken burası da gezi programına dahil edilebilir.

Haydaran Kaya Mezarları

Adıyaman merkeze bağlı Taşgedik Köyü sınırları içerisinde yer alan Haydaran Kaya Mezarları, Adıyaman merkezinin araçla 17 km kuzeyinde yer alıyor. Kral ve Güneş Tanrısı Hellias ’ın tokalaşma kabartmalarının bulunduğu mezarlar, bu bölgede geniş bir alana yayılmış.

Adıyaman Gezilecek Yerler ; Haydaran Kaya Mezarları

Büyük bir ana kaya kütlesi içerisine oyulmuş olan söz konusu mezarlar tarihi açıdan önemli bir yere sahip olduğu söyleniyor.

Karakuş Tümülüsü / Höyüğü

Adıyaman’ın Kahta ilçesinin araçla 10 km kuzeyinde yer alan Karakuş Tümülüsü, Nemrut Dağı Milli Parkı ’nın da tam güneybatısında bulunuyor. Aynı zamanda Nemrut Dağı Milli Parkı ’nın da giriş noktası olarak düşünülebilir.

Söz konusu Karakuş Tümülüsü Kahta ilçesi sınırları içerisinde M.Ö hüküm sürmüş olan Kommagene Krallık ailesinin hanımlarına ait bir anıt mezar olduğu söyleniyor. Yaklaşık 20 metre civarında bir yüksekliğe sahip olan Karakuş Tümülüsü ‘nün güneyinde dikili olan bir sütun var. Bu sütunun üzerindeki kartal heykelinden dolayı zamanla yöre halkı bu bölgeyi karakuş olarak anmaya başlamış. Gün geçtikçe de bu isimle tarihi süreçteki yerini almış. Buradaki kartal heykeli gökteki gücü temsil ediyormuş.

Karakuş Tümülüsü ‘nün doğusunda da iki adet dikili sütun yer alıyor. Bu sütunların tepe noktasında birisinde boğa heykeli var. Ancak heykelin baş kısmı yok. Buradaki boğa heykeli yerdeki gücü temsil ediyormuş. Doğudaki diğer sütunda ise aslan heykeli varmış ancak aslan heykeli de tamamen yok olmuş. Karakuş Tümülüsü ‘nün batısında da bir adet dikili sütun var. Bunun üzerinde de bir tokalaşma sahnesi yer alıyor. Bu da Kommagene Kralı ile Güneş Tanrısı Apollo ’yu temsil ettiği söyleniyor.

Karakuş Tümülüsü ’nden Nemrut Dağı ’na giderken yol üzerinde tarihi Cendere köprüsü var.

Cendere Köprüsü

Kahta ilçesinden Nemrut Dağı Milli Parkı ’na giderken Karakuş Tümülüsü ’nden 10 km daha kuzeye doğru gidince, adını aldığı Cendere Deresi ‘nin üzerinde yer alıyor. Cendere Köprüsü, araçla; Kahta’ya 20 km, Adıyaman’a ise 45 km mesafede bulunuyor.

Adıyaman Gezilecek Yerler; Cendere Köprüsü

Romalılar ‘dan kalma Cendere köprüsü, M.S 193-211 yıllarının Roma İmparatoru olan Septimus’un emriyle yapılmış.  Söz konusu köprü o tarihlerde Samsat ’ta karargâh kurmuş olan XVI. Lejyon tarafından inşa edilmiş. Her biri tonlarca ağırlıkta olan düzgün kesme taşlardan yapılmış olan köprünün en büyük özelliği hiç harç kullanılmamış olması. 120 metre uzunluğa, 7 metre genişliğe, 30 metre yüksekliğe sahip olan Cendere Köprüsü, her iki taraftan rampa şeklinde yükselerek orta kısımda birleşiyor. Bu özelliğin de köprüye dayanıklılık sağladığı söyleniyor. Deprem ve benzeri tüm doğa olayları dikkate alınarak inşa edilmiş olan köprü, kendine has tüm bu özelliklerinden dolayı 1900 yıl gibi uzun süredir bütün doğa olaylarına karşı dayanarak insanlığa hizmet etmiş.

Köprünün tüm hikayesi de köprü üzerindeki sütunlara kitabeler halinde işlenmiş. Kahta Çayı ’nın kanyon şeklini aldığı ve her iki kıyının en yakın olduğu iki ana kaya bloğu üzerine yapılmış. Cendere Köprüsü ’nün her iki giriş ve çıkışında yer alan kitabelerde ise köprü hakkında bilgiler mevcut.

Cendere Köprüsü ’nden Nemrut Dağı Milli Parkı ’na giderken yol üzerinde Yeni Kale var.

Yeni Kale / Kahta Kalesi

 Kahta ilçesinden Nemrut Dağı Milli Parkı istikametine doğru yol alırken Cendere Köprüsü ’nden 6 km daha kuzeydoğuya doğru gidilince yol üzerinde Kocahisar köyü var. Kahta Kalesi olarak da bilinen Yeni Kale, Kocahisar Köyü ’nde (Eski Kahta) ve Nemrut Dağı Milli Parkı ’nın içerisinde yer alıyor. Araçla; Kahta ’ya 26 km, Adıyaman ’a ise 50 km mesafededir.

İlk yapılışı M.Ö. 2000’li yıllarda hüküm sürmüş olan Hitit dönemine kadar gittiği söylenen kalenin, bugünkü halinin M.S. 1200 – 1500’lü yıllarda hüküm sürmüş olan Memluklular zamanında kalma olduğu söyleniyor. Osmanlı döneminde de kullanılmış olan Yeni Kale, Adıyaman bölgesinde zaman zaman hüküm sürmüş Urartu, Part, Kommagane, Roma, Sasani ve Arap medeniyetleri de bu kaleden faydalanmış.

Adıyaman Gezilecek Yerler ; Yeni Kale / Kahta Kalesi

 Yaklaşık 350 metre yüksekliğinde bir kaya bloğunun üzerine yapılmış olan kalenin en büyük özelliği ise, içerisinde birçok kitabenin yer alması. Kalenin kapı girişi üzerinde, mescitte, doğu burcunda, sarayın giriş kapısında yer alan kitabeler en belirgin kitabelerdir.

Kale içinde günümüzde halen; mescit, hapishane ve zindan, posta güvercinlerinin yetiştirildiği kule, sarnıçlar, hamam ve Kahta Çayı’na inen gizli bir de su yolu tüneli de bulunmaktadır. Yaklaşık 80 metre uzunluğunda olduğu söylenen bu su yolu tüneli, bir kolu ile de kalenin tam karşısında yer alan Arsameia ’ya bağlanmış.

Arsameia Antik Kenti

Kahta Kalesinin hemen yanı başında yer alan Arsameia, Kommagelerin atası Arsemez tarafından M.Ö 2.yüzyılda yapılmış. O dönemde Kommage Krallığı ’nın yazlık başkenti ve idari merkezi olarak kullanılmış. Bu Antik kentin en büyük özelliğinin ise Kommage Krallığının tarihinin burada yazıldığı söyleniyor olması.

Arsameia Antik Kenti

Antik kent, yıkık ve harabe yapısına rağmen içerisinde halen birçok heykeli barındırıyor. Söz konusu kent, Anadolu’nun bilinen en büyük Grekçe yazıtını da içerisinde bulunduruyor. Grekçe yazıtın bulunduğu yerden başlayan ve 158 metre derine indiği söylenen bir tünel de mevcut. Benzer bir kaya dehlizinin ise Grekçe yazıtının hemen batısında yer alıyor. Antik Kentin en tepe noktasındaki platformda ise bir anıt mezar ve saray mevcut.

Nemrut Dağı Milli Parkı

Adıyaman’ın Kahta içe merkezinin araçla 50 km kuzeydoğusunda yer alıyor. Nemrut Dağı Milli Parkı, 1987 yılında UNESCO Dünya Miras Listesi ‘ne alınmış. Zirvesi deniz seviyesinden 2150 metre yüksekte olan dağın, zirveye yakın eteklerine M.Ö yapılan anıtsal mezarlar ve dev heykeller sebebiyle önem kazanmıştır. Nemrut Dağı Milli Parkı, Adıyaman Gezilecek Yerler listesinin ilk sıralarında yer alıyor.

Dev heykeller, Kommagene Kralı tarafından tanrılara ve atalarına minnettarlığını göstermek için yaptırılmış. Söz konusu heykeller, kireç taşı bloklardan yapılmış ve her birisinin yüksekliği de 8-10 metreyi bulmaktadır. Söz konusu heykeller, doğu batı ve kuzey terasların her birine yayılmış ve günümüze kadar iyi korunmuş durumdadır.

Nemrut Dağı Milli Parkı

M.Ö. 62 ve 32’inci yıllarda önem kazanan Kommagene Krallığı, M.S. 72 yılında Roma İmparatorluğu tarafından tarihten silinmiştir. Kommagene Krallığının tarihten silinmesiyle birlikte, söz konusu heykeller ve anıtsal mezarlar iki bin yıla yakın bir süre yalnızlığa ve kaderine terk edilmiş. 1881 yılında bir Alman mühendis tarafından izlerine rastlanmış. 1883 yılında Osmanlı İmparatorluk Kültür Müdürü Osman Hamdi Bey bir ekiple Nemrutta çalışmalara başlamış. 2. Dünya Savaşından sonra Amerikalı bir Arkeolog da bölgede kazı ve inceleme çalışmaları yapmış.

Nemrut Dağı hakkında daha kapsamlı bilgi için tıklayınız…

***

Adıyaman nerede, Adıyaman hakkında bilgi, Adıyaman tarihi, Adıyaman’a nasıl gidilir, Adıyaman hava durumu ve Adıyaman’a ne zaman gidilir, Adıyaman’da nerede kalınır, Adıyaman’da ne yenir, Adıyaman mutfağı, Adıyaman’da ne yapılır, Adıyaman gece hayatı, Adıyaman festivalleri, Adıyaman’dan ne alınır ve benzeri tüm sorular hakkında detaylı bilgi, “Adıyaman Gezi Rehberi” başlıklı yazımızda yer almaktadır. (Yazım ve Yayım işlemleri devam ediyor)