Atacama Çölü Hakkında Kapsamlı Bilgiler

Atacama Çölü, Şili’nin kuzeyinde bulunan Dünya’nın en kurak çölü. Batısında Pasifik Okyanusu (Büyük Okyanus) bulunuyor. Kuzeyde Peru, doğuda ise Bolivya ve Arjantin ile sınır.

Geziye çıkmadan önce “Güney Amerika Gezi Rotası” nı planlama ve oluşturma esnasında, söz konusu çöl hakkında, bilgi sahibi olduk. Yeterince bilgi topladıktan sonra da “Şili Gezi Notları ve Şili’de Gezilecek Yerler” listemize dahil ettik

Atacama; And dağlarının yağmur gölgesinde kaldığı söyleniyor. Ve de doğu rüzgarları da kuru olduğu için çok az yağış getiriyormuş. Yakınındaki Pasifik sahillerinde oluşan bir soğuk su akıntısı olan Humbolt Akıntısı nedeniyle de burada çok az yağmur bulutu oluşurmuş. Bu durum, bölgede, Kuzeyi Güneyinden farklı kılarak daha az yağmur almasına sebebiyet veriyormuş. Soğuk Pasifik suyu ayrıca bu çölün serin olmasına, özellikle de sahile yakın kesimlerinde sıklıkla sis oluşmasına neden oluyormuş. El Nino’nun etkisiyle 6-10 yıl gibi aralıklarla kuvvetli yağış aldığı dönemlerin ardından çölde kısa bir süre için canlanmalar oluyor. Atacama Çölü’nün yaklaşık 15 milyon yaşında olduğu söyleniyor.

Atacama Çölü’nün Tarihi

Atacama Çölü su bakımından fakir bir bölge olsa da, tarihin erken zamanlarından beri burada yerleşimler olmuş. Atacameno, Aymara, Chinchorro, Diaguita gibi kavimler buralarda yaşamışlar. Dünyadaki en eski mumya kültürü Chinchorrolara aitmiş. 7000 yıldan daha eski bebek mumyalarının mevcut olduğu söyleniyor. Daha sonraları bölge, İnka Krallığının egemenliğine girmiş. 1526 yılında Diego de Almagro çöldeki Copiapó şehri yakınlarına gelen ilk ispanyolmuş. İnkaların yıkılmasından sonra bölge ispanyol egemenliğine geçmiş. Güney Amerika devletlerinin bağımsızlık çabalarının sonucunda, Atacama’da Bolivya’ya bırakılmış ve bölge bir süre bu ülkenin sınırları içinde kalmış.

1832 yılında Copiapó yakınlarında gümüş bulununca, Şili, yıllar boyunca Dünya’nın en büyük gümüş üreticisi olmuş. Çöldeki geniş nitrat rezervlerinin ele geçirilmesi için, ingilizlerin teşviği ile Şili, Peru ve Bolivya ile 1879-1884 yılları arasında bir savaşa girişmiş. Bu savaşın neticesinde Şili, topraklarını, kuzeyde, oldukça genişletmiş. O günden sonra Atacama Bölgesi Şili’nin kuzey eyaleti olmuş. Bundan sonra denize ulaşımı engellenen Bolivya ile Şili, bugün bile halen bu konuda gerginlik yaşamakta.

Çölde yapılan bilimsel çalışmalar

Ekstrem derecedeki iklimi yüzünden, birçok rasathane bu bölgenin dağlarında kurulmuş. Antofagasta şehrinin 120 km güneyinde Avrupa rasathanesi Very Large Telescope ‘u (Çok büyük teleskop) yerleştirmiş. Bu bölgedeki diğer teleskoplar Large Millimeter Array ve Atacama Pathfinder Experiment.

TRT’de daha önceki yıllarda yayımlanan Atacama Çölünde kurulan uydu gözlem belgeseli için “tıklayınız…”

İlginç olan bir uygulama da Atrapanieblas isimli ağ sayesinde, çöl sisinin neminden su elde edilmesi. Ayrıca Şili’nin birçok pilot projesi burada yürütülüyor.

1. Ekonomik  anlamda katkısı:

Buradaki bakır, gümüş ve altın rezervleri Şili ekonomisinin omurgasını oluşturuyor.