Eski Malatya Gezilecek Yerler ve Gezi Notları

Eski Malatya gezilecek yerler hakkında bilgi vermeye geçmeden önce bir iki cümle ile söz konusu kent hakkında bilgi verelim. Malatya’nın turistik bir ilçe merkezi olan Battalgazi, Eski Malatya olarak da biliniyor. Adından da anlaşıldığı gibi geçmişi çok eskilere dayanan bu tarihi kent, bünyesinde hatırı sayılır derecede tarihi eser, tarihi yer, tarihi bina ve tarihi yapıyı barındırıyor.

Eski Malatya

Eski Malatya/Battalgazi, Malatya şehir merkezinin 10 km kuzeyinde yer alıyor. Malatya hakkında geniş kapsamlı bilgi için tıklayınız…

Eski Malatya gezilecek yerler

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, Eski Malatya Surları ve Kalesi, Kanlı Kümbet, Ulu cami ve Poyraz Konağı, Eski Malatya gezilecek yerler ve görülmeye değer başlıca yerler arasında bulunuyor.

Eski Malatya gezilecek yerler

Söz konusu yerleri gezmeye, ilçe merkezindeki Toptaş Caddesine 80 metre yürüyüş mesafesinde bulunan Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayından başlanabilir.

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı

Eski Malatya (Battalgazi İlçesi) Alacakapı Mahallesinde yer alan bu kervansaray, 1637 yılında IV. Murat’ın silahtarı Bosna’lı Mustafa Paşa tarafından yaptırılmış. Dikdörtgen bir alan üzerine açık avlu ve kapalı hol olarak inşa edilmiş olan Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, ticari yollar üzerinde bulunması münasebetiyle şehrin ticaret yoğunluğunu göstermesi açısından da oldukça önem taşır. Ticari fonksiyonlarının yanında askeri fonksiyonu da bulunan han, oldukça sağlam temeller üzerine kurulmuş ve de Eski Malatya gezilecek yerler listesinin ilk sırasında yer alıyor.

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı

Bir çizgi üzerinde sıralanmış dükkanların külliye halinde yer aldığı bu tarihi yapı, 2007-2010 yıllarında büyük bir restorasyona tabi tutulmuş. Kervansarayın ön yüzünü çevreleyen dükkanlar, bu restorasyonda kaldırılmış. Özellikle de kervansarayın; revakları, mescit bölümü, havuz bölümü ve duvarları restore edilmiş.

Restorasyon sonrasında, kervansaray; çocuklara verilen çini, seramik, ebru, ney, piyano gibi eğitim faaliyetlerinde kullanılmaya başlanmış. Ayrıca özel aktiviteler ve turlar dışında günlük 300’den fazla ziyaretçi ile bölgenin önde gelen turizm merkezi haline gelmiş.

Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayından Malatya Caddesi istikametinde güneye doğru 500 metre civarında yüründüğünde Eski Malatya Surları ve Kale kalıntıları var.

Eski Malatya Şehir Surları (Malatya Kalesi)

İnşası çok uzun yıllar alan Malatya Surları’nın yapımına ilk önce M.S. 79-91 yılları arasında Roma İmparatoru Titus Döneminde Lejyon karargâhı olarak yapılmaya başlanmış, ardından 98-117 yılları arasında genişletilmiş, 363 yılında I. Constantinos tarafından hızlandırılmış, 527-565 yıllarında ise son şeklini almış.

Eski Malatya Şehir Surları (Malatya Kalesi)

Tarihi kayıtlara göre 95 burç ve 11 kapının bulunduğu 2.850 metre uzunluğundaki surların yıllar boyu aşınması sonucunda büyük bir bölümü yok olmuş. Beşgen bir plan üzerine kurulmuş olan bu surların geriye kalan 550 metrelik bir bölümü Malatya Battalgazi Belediyesi tarafından restorasyona alınmış. Eski Malatya Surları’ndan güneydoğuya doğru Vaizocağı Sokak istikametinde 550 metre civarında yüründüğünde sokağın bitiminde Osman Ateş Caddesinde Kanlı Kümbet yer alıyor.

Kanlı Kümbet

Battalgazi İlçesi Meydan Mahallesinde bulunan eski bir mezarlığın içinde yer alan Kanlı Kümbet, yanlışlıkla çilehane olarak tanınmış olmakla birlikte aslında kripta odası bulunan bir anıt mezar olduğu söyleniyor.

Kare bir plan üzerine inşa edilmiş olan bu tarihi yapı iki kısımdan oluşmaktadır. Birinci kısımda cenazenin gömülü olduğu yer alt kısım yani kripta, ikinci kısım ise türbe denilen halkın bir zamanlar ziyaret ettiği üst kısım. Kripta bölümü yapının temelini oluşturduğundan tamamen taştan yapılmak la birlikte türbe denen üst kısım ise ağırlıklı olarak tuğladan yapılmış.

Kanlı Kümbet

2007 yılında Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restorasyona tabi tutulmuş olan bu kümbetlerin başka bir benzerlerine; Ahlat, Van, Sivas, Amasya, Kayseri gibi kentlerimizde de rastlamak mümkün.

Kanlı Kümbet’ten Ulu Camii Sokak istikametinde 150 metre kadar kuzeydoğuya doğru yüründüğünde Ulu Camii Sokak üzerinde sokağa ismini vermiş olan Ulu Cami var.

 Eski Malatya (Battalgazi) Ulu Camii

Selçuklu Hükümdarı Alaaddin Keykubat zamanında 1224 yılında inşa edilmiş olan Ulu Camii, dört eyvanlı plan ile İran’daki Büyük Selçuklu Cami’lerinin ilk ve tek örneği olduğu söyleniyor. Caminin tuğla ile yapılmış kısımları ilk orijinal halini gösterirken, taştan yapılmış kısımlar ise sonradan yapılmış kısımları gösteriyor. Kubbe iç yüzeyi tuğla kaplamalı ve muazzam bir çini süslemesine tabi olmuş. Ulu Cami, patlıcan moru ve firuze çini mozaikleri ile geometrik yıldız ve zikzak biçiminde çini süslemeleriyle de dikkat çekmektedir.

Eski Malatya (Battalgazi) Ulu Camii

Ulu Cami, haftanın her günü ziyarete açık. Bu camii, çeşitli Selçuklu Sultanları tarafından restore edilmiş. Ancak özgün yapısını her daim koruyarak günümüze kadar gelmiş önemli bir tarihi yapıdır.

Ulu Cami’nin 400 metre güneydoğusunda Akminare Caddesi ile Meydanbaşı Caddesinin kesiştiği yerde gezip görülmeye değer bir başka tarihi yapı ise Poyraz Konağı.

Poyraz Konağı (Ertuna Evi)

Son Osmanlı mimari yapı örneklerinden nadide bir örneğinin olduğu söylenen Poyraz Konağı’nın, 1890 yılında yapıldığı değerlendirilmektedir. Söz konusu konak yapıldığı yıllardaki diğer binalarla kıyaslandığında kendi döneminde oldukça yüksek bir yaşam standardına sahip olduğu söyleniyor.

Poyraz Konağı (Ertuna Evi)

Kerpiç, taş ve ahşap malzemeden yapılan Poyraz Konağı, iki katlı  ve dikdörtgen plan üzerine inşa edilmiş. Birinci katına ahşap bir merdivenle çıkılan konağın bu katı, haremlik selamlık olarak yapılmış. Giriş katına ise mutfak, kiler ve benzeri sosyal üniteler inşa edilmiş.

Poyraz Konağı, 1928’li yıllarda bir süreliğine Malatya Belediye Hizmet binası, 1936’lı yıllarda ise yine bir süreliğine ilkokul olarak hizmet vermiş. Günümüzde ise konağın yaşam alanları restore edilerek dönemin yöre halkının yaşam şeklini yansıtan Etnografya Müzesi tarzında hizmet veriyor..