Malatya Gezilecek Yerler ve Gezi Notları

Malatya Gezilecek Yerler yazımıza kısa bir anekdot ve bilgi notu ile başlayalım. Başka yerlere yaptığım seyahatlerde Malatya’nın içerisinden çok defa geçtim. Ancak gezmek maksatlı olarak Adıyaman ve Nemrut Dağı da içerisinde olan geziyi iki defa yaptık. Birincisini 12-16 Mayıs 2013 tarihlerinde mensubu olduğum Anadolu Dağcılık ve Doğa Sporları Kulübü ile birlikte yaptık. Birinci gezimizde Nemrut Dağı’nda gün doğumunu yağmur nedeniyle yapamadığımız için ikinci gezimizi de 14-18 Eylül 2018 yılında yine kulüp bünyesinde yaptık. Hem ilk gezimizde hem de ikinci gezimizde Malatya şehir merkezini, yakınındaki gezip görülmeye değer diğer yerleri ve bazı ilçelerini de gezdik.

Malatya İnönü Caddesi

Bir çok üst düzey devlet adamı yetiştirmiş olan Malatya, tarihi birikimi ile ön plana çıkıyor. İlk yerleşimin M.Ö. 7000 yıllarına kadar dayanması nedeniyle, Malatya gezilecek yerler listesine dahil edilebilecek birçok kültürel varlık, tarihi mekan, tarihi eser, tarihi yer, tarihi bina ve tarihi yapı, yeryüzü şekli oluşumu, ören yeri ve doğa güzellikleri mevcut. Malatya, günümüzde kültürel çeşitliliğiyle de dikkat çekiyor. Şehir merkezinde bulunan Malatya gezilecek yerler ile birlikte şehir dışında ve ilçelerinde de gezilip görülebilecek birçok yerler var.

Turgut Özal Araştırma Merkezi

Bu çok kısa Malatya hakkında bilgi notundan sonra yazımızın Malatya gezilecek yerler hakkında bilgiler bölümüne geçebiliriz.

Malatya Gezilecek Yerler

Malatya gezilecek yerler; Malatya Merkez, Eski Malatya (Battalgazi Merkez ilçesi), Akçadağ ilçesi, Darende ve Arapgir ilçesi olmak üzere beş ana bölgede yer almaktadır. Geziye, Malatya şehir merkezinden başlanabilir. Atatürk Caddesi devamında İnönü Caddesi ve Fuzuli Caddesi ve de özellikle bu üç caddenin kesiştiği bölgeler Malatya’nın merkezi konumunda. Malatya gezilecek yerler listesinde yer alan şehir merkezindeki bölüm aşağıdaki haritada belirtilmiş olan rota takip edilerek yapılabilir. Biz de hemen hemen aynı rotayı takip ederek gezimizi yaptık.

Malatya Şehir Merkezinde Gezilecek Yerler

Malatya şehir merkezinde; Malatya Müzesi, Beşkonaklar, Etnografya Müzesi, Atatürk Evi Müzesi, Yeni Cami (Hacı Yusuf Camii), Bakırcılar ve Demirciler Çarşısı, Kayısı Pazarı, Malatya Sanat Sokağı şehir merkezinde başlıca gezip görülecek yerler arasında. Gezilecek söz konusu yerler birbirine yakın ve yürüyüş mesafesinde. Şehir merkezindeki geziye Kernek Meydanı’nda bulunan Malatya Müzesinden başlanabilir.

Malatya Müzesi

Malatya ve Malatya çevresinde yapılan kazılarda çıkan tarihi eserlerin sergilendiği Malatya Müzesi, ilk olarak İnönü Parkında bulunan bir binada kurulmuş. 1979 yılında ise halen bulunduğu Kernek Meydanındaki mevcut binasında hizmet vermeye başlamış. Müzede Neolitik, Kalkolitik, Tunç Çağı, Hitit, Asur, Urartu, Roma, Bizans, Selçuklu ve Osmanlı Dönemlerine ait çok çeşitli tarihi eserler bulunuyor.

Malatya Müzesi

En önemli eserleri ise; M.Ö. 8000 yılında kireç taşından yapıldıkları tahmin edilen heykelcikler, Karakaya Baraj Gölü altında kalan ören yerlerinden kurtarılan tarihi eserler, Aslantepe buluntuları, M.Ö.3200 yıllarına ait Eski Tunç Dönemine ait bronzdan yapılmış kılıç ve mızrak uçları ile mühürler, Geç Kalkolitik Çağından kalma insan mezarları olduğu söyleniyor.

Malatya Müzesinden başlayıp, Fuzuli Caddesi ve Beşkonaklar caddesi istikametinde 550 metre kadar şehiri gezerek kuzey istikametine doğru yüründüğünde Beşkonaklar Caddesi’nde bulunan Beşkonaklara ulaşılıyor.

Beşkonaklar

 Geleneksek Malatya konaklarının yapım özelliklerini taşıyan Beş konaklar, 1900’lü yılların başında inşa edilmiş ve sivil mimarinin güzel örneklerindendir. Yan yana ve bitişik nizamda yapılmış beş konaktan oluşan bu tarihi binalar, sokağa cepheli iki katlı evlerdir.

Malatya Gezilecek Yerler ‘den; Beşkonaklar

Ana yapı malzemesi olarak, dış cephede kerpiç kullanılmış; kapılar, pencereler, döşemeler, tavanlar, merdivenler ve iç doğramalar ahşaptan yapılmış; kapı ve pencere parmaklıkları ile havalandırma parmaklıkları ise demirden yapılmış.

Söz konusu konakların iki tanesi Etnografya Müzesi olarak hizmet vermektedir. Evler hakkında teferruatlı bilgi için tıklayınız… 

Etnografya Müzesi

İki katlı olan beşkonaklardan iki tanesi 2008 yılından itibaren Etnografya Müzesi olarak kullanılmaya başlanmış. Giriş kapısı dikdörtgen bir avluya açılan müzenin giriş katındaki avlunun sağ ve solunda 3 oda, ocaklık ve mutfak bölümleri bulunuyor. Üst katta yani ikinci katında yer alan 6 oda da ise Malatya yöresine ait etnografik eserler sergileniyor. Restorasyon çalışmaları nedeniyle uzun süre kapalı kalmış olan Malatya Müzesi, 2017 yılında tekrar hizmete açılmış. Söz konusu restorasyonda Geleneksel Malatya Evi düzenlemesi de yapılmış.

Etnografya Müzesi

Malatya Etnografya Müzesinde; Osmanlı ve Cumhuriyet Dönemi’ne ait tarım araçları, çeşitli paralar, saat ve saat kaseleri, takılar, çeşitli silahlar, dokuma araç ve gereçleri, mühürler, müzik aletleri gibi Malatya yöresinde günlük geleneksel olarak kullanılan araç ve gereçler sergileniyor.

Beşkonaklar ve Etnografya Müzesi’ne 400 metre yürüyüş mesafesindeki Atatürk Cd. ile Yunus Emre Cd. sinin kesiştiği kavşakta Atatürk Evi Mezesi yer alıyor.

Atatürk Evi Müzesi

 Atatürk Evi Müzesi, Atatürk Anıtı’nın bulunduğu İnönü/Hürriyet Parkı’nın tam karşısında yer alıyor. Atatürk, 1931 ve 1937 yıllarında Malatya’ya geldiğinde kullanmış olduğu bu Osmanlı yapısı, 19.yüzyılda kesme taştan yapılmış. Söz konusu bina, önceleri Halk Evi ve Halk Eğitim Merkezi olarak kullanılmış.

Atatürk Evi Müzesi

Bir salon altı ayrı odadan oluşan bu tarihi bina, 1981 yılında müzeye dönüştürülerek ziyarete açılmış. Müzede; bir konferans salonu, Atatürk’ün Malatya’ya geldiğinde kullandığı eşyaların sergilendiği bir oda, Atatürk kitaplığı ve Cumhuriyet dönemi fotoğrafları yer almaktadır.

Atatürk Evi Müzesi’nden batıya doğru Atatürk Cd. Cezmi Karatay Caddesinden Kayısı Pazarı Sokak istikametinde 750 metre civarında yüründüğünde Mısır Çarşısı’nın karşısında Yeni Cami var.

Kayısı Pazarı

 Malatya, kayısı üretiminde ülkemizin mihenk taşlarından bir ili konumunda bulunuyor ve kayısısı da meşhur. Bu pazarda; kuru kayısı, kayısıdan yapılan birçok ürün ve diğer kuru gıdalar satılıyor.

 Yeni Cami (Hacı Yusuf Camii)

 Malatya şehir merkezinde yer alan Yeni Cami, 1843 yılında dönemin ulemalarından Hacı Yusuf tarafından yaptırılmış. İlginç bir hikayesi de olan söz konusu cami, 1893 yılında gerçekleşen depremde neredeyse tamamına yakını yıkılmış. Yıkılan bu camiden geriye sadece şerefesine kadar bölümü sağlam kalmış olan minare günümüze kadar sağlam olarak gelebilmiş.

Yeni Cami (Hacı Yusuf Camii)

Yıkılan cami yerine yöre halkının yardımlarıyla ve dönemin padişahı olan II. Abdülhamit’in katkılarıyla şu anda mevcut olan cami yapılmış. Caminin yapımı sırasında birçok aksaklıkların çıkması nedeniyle ancak 1913 yılında yapımı tamamlanmış. Cami yapılırken eski minareye yakın olan minarenin yapımı esnasında Hristiyan bir usta bu minareden düşmüş ve Minareye de hikâyeye göre 15 gün hapis cezası verilmiş.

Ana girişinin kuzeyde olduğu caminin 3 girişi var ve tamamen kesme taştan yapılmış. Kare plan üzerine inşa edilmiş olan caminin kubbesi dört fil ayak üzerine oturtturulmuş.

Yeni Cami’den Boztepe Caddesi istikametinde 250 metre civarında yüründüğünde caddenin bitiminde solda Bakırcılar ve Demirciler Çarşısı yer alıyor.

Bakırcılar ve Demirciler Çarşısı

Bu çarşı; birçok küçük işletmenin ve esnafın geleneksel olarak ve de atalardan kalma bakır ve demir işçiliği ile el sanatını icra ettiği, küçük ev aletleri ve günlük kullanılan eşyaların elle üretildiği bir yer.

Bakırcılar ve Demirciler Çarşısı

Buradan batıya Otobüs Terminaline doğru İsmet İnönü Caddesi’nde 2.700 metre civarında yüründüğünde Sümer Parkının karşısında Malatya Sanat Sokağı yer alıyor.

 Malatya Sanat Sokağı

 Malatya Sanat Sokağı çok emek verilerek hazırlanmış ve de kuruluşunda emeği geçenler halen çok enerjik ve dinamik bir şekilde, büyük bir heyecan ve hevesle çalışmaya da devam ediyorlar. Burada görülmesi gereken en önemli yer ise fotoğraf makinaları ve ekipmanlarının sergilendiği fotoğrafçılık müzesi. Fotoğrafçılığın doğuşundan günümüze uzanan süreçte üretilmiş her türlü fotoğraf makinası ve ekipmanın birer örneği müze de yer alıyor. Sanat sokağında bu ve buna benzer Malatya’ya özgü kafe, restoran ve müze türü yerler var.

Malatya Sanat Sokağı

Malatya Sanat Sokağı gezisi ile birlikte Malatya şehir merkezindeki gezilecek yerler tamamlanmış oluyor. Buradan itibaren Malatya şehir merkezinin dışındaki yerler gezilmeye başlanabilir.  Malatya il merkezininin 7 km kuzeydoğusunda yer alan Aslantepe Höyüğü şehir merkezi dışında bulunan en yakın gezilecek yerler arasında.

 Aslantepe Höyüğü / Aslantepe Açık Hava Müzesi

Malatya’nın en önemli arkeolojik alanı olarak kabul edilen Aslantepe Höyüğünde, 1932 yılından beri kazı çalışmaları devam ediyor. Höyük, 2011 yılından itibaren açık hava müzesine dönüştürülmüş.

Aslantepe Höyüğü / Aslantepe Açık Hava Müzesi

Arslantepede yapılan kazılardan buradaki yerleşim yerinin M.Ö. 5.000 yılına kadar gittiği söyleniyor. Tarihi süreç içerisinde Roma ve Bizans dönemlerine de tanıklık etmiş olan höyükten çıkarılan bazı tarihi eserlerin Ankara Medeniyetler Müzesi’nde, bazılarının Malatya Müzesinde, bazılarının ise Höyük bölgesine yapılan müzede sergileniyor. Ankara’da sergilenen bazı eserlerin bir kısmının birebir ölçülerine uygun yapılan kopyaları da burada sergileniyor.

Malatya Şehir merkezinin dışında bulunan diğer ikinci gezilecek bölge ise Battalgazi ilçesi. Diğer bir adıyla Eski Malatya.

Battalgazi (Eski Malatya)

 Malatya’nın turistik bir ilçe merkezi olan Battalgazi, Eski Malatya olarak da biliniyor. Battalgazi, Malatya şehir merkezinin 10 km kuzeyinde yer alıyor. Ulu cami, Silahtar Mustafa Paşa Kervansarayı, Eski Malatya Surları ve Kalesi, Kanlı Kümbet, Poyraz Konağı (Ertuna Evi) Eski Malatya gezilecek yerler listesinde ilk sıralarda bulunuyor. Söz konusu gezi ve gezilecek yerler hakkında detaylı bilgilere için tıklayınız…

Battalgazi (Eski Malatya)

Malatya Şehir merkezinin dışında bulunan diğer üçüncü gezilecek bölge ise Akçadağ ilçesi.

Akçadağ

 Malatya İl Merkezi’nin 110 km güneybatısında bulunan Malatya’nın Akçadağ ilçesinde başlıca görülecek yerler; Sultan Suyu Harası ve Levent Vadisi yer almaktadır. Söz konusu yerler hakkında kısa bilgiler müteakip maddelerde yer almaktadır.

 Sultansuyu Harası / Sultansuyu Tarım İşletme Müdürlüğü

 Malatya’nın 27 km batısında ve Malatya Kayseri karayolu üzerinde yer alan Sultansuyu Harası, 1865 yılında Sultansuyu Çiftlikatu Hümayun adıyla kurulmuş. Başlangıçta ordunun binek at, keçe, yapağı vb. hayvansal ürün ihtiyaçlarını karşılarken 1908 yılında ikinci meşrutiyetin ilanıyla ordudan alınarak hazineye devredilmiş. 1924 yılında bu araziye bir topçu alayı kurulmuş ve dört yıl sonra topçu alayının kaldırılmasıyla birlikte 1928 yılından itibaren at ıslahı ve aynı zamanda çöl karakterine  uygun safkan Arap atı yetiştirme merkezi olmuş.

Sultansuyu Harası / Sultansuyu Tarım İşletme Müdürlüğü

Söz konusu hara günümüzde saf kan Arap atı ve yarış atı yetiştirilmesi, üretilmesi ile ön plana çıkmaktadır. Burada atlar hakkında bilgi edinirken ata binme tecrübesi de yaşanabilir.

Bu bölgede bir başka gezip görülmesi gereken yer ise doğa güzellikleri ve yeryüzü şekli oluşumları ile öne çıkan Levent Vadisi’dir.

 Levent Vadisi

Malatya İl Merkezi’nin batısında bulunan Akçadağ ilçesi Levent Beldesinde yer alan Levent Vadisi, Malatya il merkezine araçla 45 km mesafede yer almaktadır. Saklı kalmış ve çok fazla bilinmeyen ancak 2012 yılında 240 metre yükseklikte bulunan kayaların zirvesine bir seyir terası yapılması ile birlikte yerli ve yabancı turistlerin ilgisini çekmeye başlamış.

Levent Vadisi Seyir Terası

Levent Vadisi’nde, jeolojik oluşumlar ve doğa güzelliklerinin yanı sıra Geç Hitit Dönemi’nden kalma tarihi kaya kabartmalarına da rastlanmaktadır. Söz konusu vadi; doğa yürüyüşü, paraşüt, kaya tırmanışı, kampçılık ve izcilik gibi doğa sporlarının yapılabildiği bir turizm merkezi olması yönünde hızlı adımlarla ilerliyor. Ayrıca vadiye, jeopark kurulma çalışmaları da devam ediyor.

Malatya Şehir merkezinin dışında bulunan diğer dördüncü gezilecek bölge ise Darende ilçesi.

 Darende

Malatya İl Merkezi’nin 110 km güneybatısında bulunan Malatya’nın Darende ilçesinde; Somuncu Baba Camii ve Türbesi, Tohma Çayı ve Kanyonu ile Gürpınar Şelalesi, Darende gezilecek yerler listesinde ilk sıralarda bulunuyor. Söz konusu gezi ve gezilecek yerler hakkında detaylı bilgiler için tıklayınız…

Darende Tohma Çayı ve Kanyonu

Malatya Şehir merkezinin dışında bulunan diğer beşinci gezilecek bölge ise Arapgir ilçesi.  Arapgir’de gezip görülmeye değer en önemli yer ise doğa güzellikleri ve yeryüzü şekli oluşumları ile öne çıkan Kozluk Çayı Kanyonu.

Malatya Arapgir İlçesi

 Kozluk Çayı Kanyonu

Malatya il merkezinin araçla 140 km kuzeyinde bulunan Kozluk Çayı Kanyonu, Arapgir ilçesi sınırları içerisinde yer alıyor. Söz konusu kanyon/vadi, Kozluk Çayı üzerinde bulunuyor.

Eski Kozluk Köprüsü

Toplam uzunluğu, 18 km civarında olan kanyon/vadi; Kozluk Çayı üzerinde bulunan Çiğnir Köprüsü’nden başlayıp, Arapgir-Kemaliye karayolunun yakınındaki Eski Kozluk Köprüsü üzerinde son buluyor. Bazı yerlerde dik ve sarp kayalıkların yer aldığı kanyon alanında, dağ keçisi ve diğer yaban hayvanlarına rastlamak mümkün olduğu söyleniyor.

***

Malatya nerede, Malatya hakkında bilgi, Malatya tarihi, Malatya’ya nasıl gidilir, Malatya hava durumu ve Malatya’ya ne zaman gidilir, Malatya’da nerede kalınır, Malatya’da ne yenir, Malatya mutfağı, Malatya’da ne yapılır, Malatya  gece hayatı, Malatya festivalleri, Malatya’dan ne alınır ve benzeri tüm sorular hakkında detaylı bilgiler “Malatya Gezi Rehberi” başlıklı yazımızda yer almaktadır. (Yazım ve Yayım işlemleri devam ediyor)